Od praistorije do danas, Dunav je bio i ostao jedna od najznačajnihij evropskih reka. Na svom toku kroz Srbiju, koji je dug 588 km, Dunav se proteže od tromeđe Srbije, Mađarske i Hrvatske do ušća Timoka, na tromeđi Srbije, Bugarske i Rumunije.

Dunav je bio jedna od najstalnijih granica Rimskog carstva, a na njegovim obalama su svoja sela i gradove gradili i Kelti i Turci i Austrougari. Svi ovi narodi za sobom su ostavili tragove koje Dunav i danas čuva, a najviše priča kriju dostojanstvene dame na njegovim obalama - tvrđave.

1. BAČ
Najbolji trenutak da neko stigne u Bač, administrativno srce istoimene opštine Južnobaškog okruga, jeste lepi sunčan sumrak li neko svitanje. Tad putnik ne zna da li je zalutao u neki bajku spletom srećnih prilika jer mu se pred očima meša zlatna boja peščanih dina zaostalih za Panonsim morem, zlatasto rumena što dopire od Tvrđave, sa purpurom neba čiju širinu malo koji grad dostiže.

2. PETROVARADINSKA TVRĐAVA
Na Petrovaradinskij steni dostojanstveno stoji tvrđava koja duboko ispod površine zemlje krije uzbudljive priče i, vekovima stare, legende. Petrovaradinsku stenu, kako lokalitet zovu geolozi, a i sama "petra" znači stena, naseljavali su ljudi još od praistorije, pa arheološka otkrića sa početka ovog milenijuma ukazuju na ovdašnji život još od paleolita. 

Petrovaradinska tvrđava sa predgrađem - Vodenim gradom, danas služi meštanima, Novosađanima i gostima sa svih strana, za romantične šetnje. Zaljubljeni se poljube kod kapije Ludviga Badenskog. Gornji i Donji Ludvigov bastion, kao i Oficirski paviljon, i kapija Leopolda Prvog u funkciji su uživanja domaćih posetilaca i turista. Kasarna je pretvorena u hotel "Leopold", a Arsenal u Muzej grada Novog Sada, uličice su pune kafića.

Sa vidikovca na visokim bedemima, puca pogled na ravnicu, dok perspektiva iz donjeg rakusa opravdava nadimak tvrđave "Gibraltar na Dunavu", tako je ta scena velelepna. Zvezde se posmatraju iz Planetarijuma. Dominira otmeni stil Austrije 18. veka, za koji je prvenstveno zaslužan Leopold I, iz loze Habzburgovaca.

Barokni toranj sa satom prečnika dva metra, prepoznatljiv je simbol tvrđave. Brojevi na časovniku ispisani su rimskim oznakama, kao što je bilo pravilo na hrišćanskim crkvama. Najveća posebnost sata ipak su dužnosti kazaljki: mala pokazuje minute, a velika sate, kako bi ih jasno i izdaleka videli lađari i znali kada je vreme za smenu straže. Satni mehanizam se svakodnevno i danas navija ručno i zvoni pune sate.

3. KALEMEGDANSKA TVRĐAVA

U duhu naziva koji su dali Turci platou ispred tvrđave sa pogledom na ušće Save u Dunav, Kale kao grad i megdan kao borba, i, još više - breg za razmišljanje, u Kalemegdanskom parku, kod fontane "Zlosretni ribar", danas se odvijaju bitke za topa više, ili da kraljica zauzme što bolju poziciju. 

"Zanimljivo je za Kalemegdansku tvrđavu da su je arheolozi istražili svega 15-20 odsto, pa i danas krije mnoge tajne i pikanterije", objašnjava Zoran Lj. Nikolić, novinar i publicista, što je dosta toga o ovom slojevitom mestu već otkrio u svojim knjigama. On u priči kreće od "najbitnijeg istorijskog trenutka" za Tvrđavu, Beogradskog mira, praveći i kratku uvertiru opisom pređašnjeg izgleda grada.

"Pre 18. veka Beograd je bio turska kasaba uskih ulica, da bi tokom austrijske vladavine, od 1717. do 1739. godine, bio pretvoren u baroknu varoš", Nikolić pripoveda, da bi došao do poente. Jer, Beogradskim mirom Austrijanci su se obavezali da će se povući i srušiti sve što su na Tvrđavi podigli. Takvo je u to doba bilo stanje snaga – Otomanski Turci ponovo sve jači, a ovi drugi sve slabiji. Zato ono što danas vidimo, uglavnom  su ostaci tadašnjeg pobednika.

Ali, tad je već prošla i zlatna era Otomanske imperije, pa ni Tvrđava koju su rekonstruisali nije bila po najvišim standardima, kako primećuje Nikolić. Drugi je razlog za takvu odluku – napredak artiljerije, kad se bitke sele na livade, pa u rovove, dok fortifikacije gube značaj. Stoga Turci ne preteruju sa zidanjem, a pogotovo sa dodavanjem ukrasnih sadržaja.

4. SMEDEREVSKA TVRĐAVA
Na mestu gde se malena reka Jezava uliva u veliki i moćni Dunav, tamo gde duvaju snažne košave i zemlja se spaja s nebom u neobičnoj lepoti uz šum reke, nalazi se monumentalni grad despota Đurđa Brankovića i despotice Jerine.

5. RAM
Mnoge kulture su vekovima pronalazile svoje utočište u malom srpskom mestu na Dunavu - Ramu. A evo i koje sve priče su ostale za njima.

6. GOLUBAČKA TVRĐAVA
Saznajte ko je sve kroz istoriju osvajao i prisvajao veličanstvenu Golubačku tvrđavu, a koje legende Golupčani rado prepričavaju.

Agroinfo.rs/nationalgeographic.rs

Svedoci Srpske prošlosti: 6 tvrđava na obali Dunava