Pri planiranju sledećeg putovanja po Srbiji, obavezno na spisak dodajte mesta koja su pod zaštitom Uneska. U nastavku teksta saznajte koja su mesta u našoj zemlji pod zaštitom ove organizacije i po čemu su tako posebna.

Organizacija Ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu (Unesko) Svetska baština stavila je dvanaest lokaliteta (u okviru šest upisa) u Srbiji pod svoju zaštitu uvrstivši ih u mesta od izuzetnog značaja za svetsku kulturu, nauku i obrazovanje. 

1. Stari Ras

Zajedno sa manastirom Sopoćani, Stari Ras je prvi zaštićeni lokalitet od strane ove svetske organizacije (1979. godine). Stari Ras je srpski srednjovekovni grad (tvrđava) i središnja prestonica srpske srednjovekovne države Raške. Ostaci tvrđave nalaze se na lokalitetu Gradina iznad Starog Trgovišta (Pazarišta), na udaljenosti od 11 km zapadno od Novog Pazara. Kao spomenik kulture od izuzetnog značaja, tvrđava Ras pripada kompleksu spomenika u koji se pored same Gradine sa podgrađem (Staro Trgovište, odnosno Pazarište), ubrajaju i Gradina u Postenju

2. Manastir Sopoćani

Manastir Sopoćane je podigao kralj Stefan Uroš I (1243—1276.) nedaleko od izvora reke Raške. Manastir se nalazi na 17 km zapadno od Novog Pazara. Freske ovog manastira su pravo remek-delo umetnosti zbog čega je mnogo godina kasnije doživeo svetsku slavu, te je 1979. godine uvršten na Unesko-vu listu svetske kulturne baštine.

3. Stećci

Srednjovekovni nadgrobni spomenici nadomak Bajine Bašte i Prijepolja koji su uvršteni na Unesko-vu listu kulturne baštine 2016. godine. Mramorje ili Bagruša je srednjovekovna nekropola stećaka, koja se nalazi u Perućcu i spada među najočuvanije nekropole tog podneblja. Potiče iz XIV veka i prostire se između reke Drine i magistralnog puta koji prati njen tok, na samom ulazu u naselje.

4. Gamzigrad

Gamzigrad je arheološko nalazište antičke rimske carske palate Feliks Romulijane (lat. Felix Romuliana) blizu Zaječara u istočnoj Srbiji, koje se od 29. juna 2007. nalazi na UNESKO-voj listi Svetske kulturne baštine.

5. Manastir Studenica

Manastir Studenica je jedan od najstarijih i najvećih srpskih srednjovekovnih manastira. Pripada Eparhiji žičkoj Srpske pravoslavne crkve i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od izuzetnog značaja. UNESKO je 1986. godine uvrstio Studenicu u listu Svetske baštine. Manastir se nalazi 57 km od Kraljeva, a osnovao ga je Stefan Nemanja 1190. godine.

6. Manastir Pećka patrijaršija

Pećka patrijaršija je jedan od najznačajnijih spomenika srpske prošlosti. U njoj se vekovima nalazilo sedište i mauzolej srpskih arhiepiskopa i patrijarha. Manastir Pećka patrijaršija je skup crkava na domaku Peći, kraj Pećke Bistrice, a na ulazu u Rugovsku klisuru. Pećka patrijaršija se nalazi na Uneskovoj listi od 2006. godine.

7. Manastir Gračanica

Manastir Gračanica se na Uneskov-oj listi spomenika kulture od izuzetnog značaja nalazi od 2006. godine. Manastir je sagradio kralj Milutin 1321. godine i posvetio je Uspenju Presvete Bogorodice. Ovaj manastir se nalazi u selu Gračanica, 10 km udaljen od Prištine, administrativnog centra Kosova i Metohije.

8. Crkva Bogorodica Ljeviška

Crkva Bogorodica Ljeviška je drevna srpska pravoslavna crkva u Prizrenu, zadužbina kralja Stefana Milutina. Crkva je podignuta u periodu 1306—1307. godine na ostacima starijeg katedralnog hrama iz 13. veka, koji je takođe zasnovan na mestu još starije, ranohrišćanske crkve. Crkva je vekovima bila saborni, odnosno katedralni hram prizrenskih episkopa i mitropolita Srpske pravoslavne crkve. Na Unesko-voj listi se nalazi od 2006. godine.

9. Manastir Visoki Dečani

Ovaj manastir je zadužbina kralja Stefana Dečanskog i cara Stefana Dušana. Inicijativa za gradnju ovog manastira pripadala je Svetom Savi. Manastirska crkva predstavlja petobrodnu građevinu i pripada raškom stilu. U samom planu Dečana stara iskustva raškog graditeljstva razvijena su i dovedena do sasvim novog izraza, uz primenu najsloženijih rešenja savremene romanogotičke arhitekture srpskog Pomorja. Manastir Visoki Dečani se nalazi na listi Uneska od 2004. godine.

Agroinfo.rs

SRPSKI LOKALITETI SVETSKE KULTURNE BAŠTINE: Posetite mesta u našoj zemlji pod zaštitom Uneska