Srneću divljač obično kratko nazivamo srne i pod tim pojmom mislimo na srnjaka, srnu i lane. Mužjaka nazivamo srnjak, ženku srna, mladunče lane.

Srna ili srndać (lat. Capreolus capreolus) je šumska životinja, koja je rasprostranjena na području Srednje Evrope i Azije. Po načinu života i ponašanju, srna je pretežno dnevna životinja i najviše se kreće popodne i u večernje sate. Tokom dana uzima hranu u 8-11 intervala. Prosečan životni vek jedinke iznosi 13-15, a ponekad 17-18 godina.

Srna se kreće hodom, kasom i skokom, a odličan je plivač. Letnja dlaka je rđastocrvena, a zimska kestenjastosiva. Srna menja dlaku dva puta godišnje, i to u proleće i početkom jeseni. Vreme linjanja zavisi od nadmorske visine, zdravlja i dobi životinje.  Lane je smeđe, sa belim pegama do prvog linjanja.

Srne imaju skladno, vitko, lagano i veoma pokretno telo. Noge su im vitke i duge, a kopita crna. Uprkos tome, srne nisu izdržljivi trkači. Imaju kratak i jedva vidljiv rep. Dužina od njuške do repa iznosi 130-140 cm. Masa zavisi od područja na kojem borave, hrane, godišnjih doba, fiziološkog stanja i pola (ženke su 5-10% lakše u odnosu na mužjake). Masa obično iznosi oko 25 kg, ali može dostići i 40 kg. Za obeležavanje teritorije i druge oblike mirisne komunikacije služe se kožnim žlezdama. One se nalaze između papaka zadnjih nogu, a ispod skočnog zgloba sa spoljašnje strane su smeštene žlezde lojnice, koje takođe ostavljaju miris na vegetaciji o koju se životinja očeše. Srndać ima i čeonu žlezdu, koja mu služi za označavanje granica područja. Od čula srna ima izvrsno razvijen sluh, miris i ukus. Čulo vida u srna je dobro razvijeno, ona može da vidi i koso unazad, zatim može da primeti čoveka u pokretu i na 500 m, meĐutim teško uočava predmete koji nisu u pokretu. Jedan od ,,nedostataka“ čula vida je to što ne vidi jednu sliku sa oba oka, kao recimo čovek. Srne imaju 32 zuba, nemaju očnjake. Oglašavaju se baukanjem. 

Od druge polovine jula do sredine avgusta traje period parenja srneće divljači, prvo se pare mlaĐe, zatim starije srne. Sam čin parenja je kratak, traje oko 10 sekundi i ponavlja se više puta u taku dana. Pošto je srndać teritorijalna životinja na svojoj zaposednutoj teritoriji čuva 2-3 srne, sa kojima se pari. Nakon oplodnje, plod se razvija nekoliko narednih dana i potom ulazi u fazu mirovanja, krajem jeseni ovo mirovanje se prekida i nastavlja se razvoj ploda u narednih 150 dana. Usled ove pojave mladi dolaze na svet u periodu bujne vegetacije, kada ima najviše hrane. Srna najčešće olani 2 laneta, ređe 1 ili 3, koje po lanjenju suši lizanjem.

U krdu vlada unutrašnja organizacija, koja ga održava na okupu i pruža osećaj sigurnosti. Vođa krda je po pravilu srna majka, koja vodi lanad. Tek pred sam porod srna prekida vezu sa prošlogodišnjom lanadi. Po broju članova i porodičnoj strukturi razlikuje se porodično, prošireno porodično i nagomilano krdo. Najtrajnije je porodično krdo koje ima razvijene odnose između jedinki, jer se radi o članovima jedne familije (srna – lanad).

U ishrani zbog specifičnosti digestivnog trakta srnećoj divljači je potrebno više vrsta hraniva. Uzima meku hranu (travnate, zelene biljke i seno), žilavu hranu (mlade grančice i grmolike biljke), te tvrdu hranu (šumske plodove, kesten i žir). Glavna hrana srne je trava i zeljaste biljke. Pored trava najvažnije biljne vrste u ishrani srna su hrast, brest, vrba, jasen, bagrem, od četinara jela i bor, zatim žbunaste vrste kupina, malina, klek, zova, bršljen, kao i plodovi divljeg voća kruške, jabuke.

Agroinfo.rs

Osnovne karakteristike SRNE šumske životinje