Krupajsko vrelo nalazi se u istočnoj Srbiji, u zapadnom podnožju planine Beljanice, sa desne strane Krupajske reke. Smešteno je između sela Milanovaci Krupaja, oko 35 km od Žagubice.

Milanovac je naselje u opštini Žagubica, u Braničevskom okrugu. Naselje se prostire na nadmorkoj visini od 464 metara. U Milanovcu reka Krupaja pravi veliki luk, stvarajući granični pojas na seoskim domaćinstvima i njivama. Deo sela nalazi se na ravnom terenu, dok je drugi deo smešten uz seoske puteve, po okolnim brežuljicima. Dva kilometra od centra Milanovca počinje put koji vodi do Krupajskog vrela.

Krupajsko vrelo je mesto na kome nastaje Krupajska reka. Ona se kasnije uliva kod Krepoljina u reku Mlavu kao njena leva pritoka. Vrelo je pri dnu amfiteatralnog oblika strmih, mestimično vertikalnih strana. Protok vrela dužine je 435 metara. emperatura vode kreće se od 9 do 11 stepeni celzijusa. 

Izgradnja brane uticala je na to da vrelo danas ima oblik izduženog jezerceta dužine 40 metara i širine 17 metara. Poreklo vode Krupajskog vrela nije poznato, jer ni jedan aktivni potok ne puni vodu Krupajskog vrela. Providnost vode iznosi od jednog metra pa do maksimalnih 5 – 6 metara. 

Jedno istraživanje pokazalo je da bi vrelo moglo biti duboko čak 123 metara. Trenutno se vrše pripreme za nastavak istraživanja.

Hidrološki režim vrela i njegova izdašnost nisu dovoljno ispitani. Poput većine kraških vrela, ovo vrelo se odlikuje velikim promenama izdašnosti u toku jedne godine. Kod zgrade mlina nalazi se betonska česma sa pet metalnih cevi. Kroz njih protiče voda temperature 26 stepeni celzijusa i izdašnosti 6 do 40 litara u sekundi. Izvor je kaptiran i podzemnim putem je sproveden do česme. U blizini česme nalazi se i drugi termalni izvor. On ima oblik minijaturnog vodoskoka. Put koji vodi prema Krupajskom vrelu prolazi pokraj manastira Manasija. Nedaleko od Despotovca nalazi se još jedan poznati manastir. Reč je o Ravanici, zadužbini kneza Lazara Hrebeljanovića. Ravanica je izgrađena u periodu od 1375 . do 1377 . godine. U manastiru se nalaze mošti kneza Lazara.

U blizini Krupaje nalazi se i čuvena Resavska pećina. Simbol Resavske pećine je figura Majka sa detetom.

Krupajsko vrelo sa okolinom predstavlja zaštićeni spomenik prirode od nacionalnog značaja, na prostoru od 9 hektara. Šira okolina ispunjena je velikim brojem znamenitosti, prirodnih i kulturno – istorijskih.

Izvor:turizamusrbiji.rs

LEPOTA SRBIJE: KRUPAJSKO VRELO