Cer (lat. Quercus cerris) je vrsta visokog listopadnog drveta iz roda hrastova. Među lokalnim stanovništvom nekada se za ovo drvo može čuti i naziv grm, ali ga ne treba mešati sa hrastom lužnjakom.

Cer je dugovečna vrsta i može doživeti 200 godina. Dostiže visinu od 30-35 m i debljinu debla od 1,3 m. Rano se razvija debela mrtva kora koja je tamnosiva, skoro crna, sa dubokim uzdužnim pukotinama crvenim na dnu i retkim i uskim poprečnim. Mlade grančice maljave, uglaste, zelenkastosive.

Stanište

Cer je rasprostranjen u jugoistočnoj Evropi i zapadnoj Aziji. Raste u listopadnim šumama na suvim, toplim i dubljim zemljištima slabo kisele reakcije, kao i u brežuljkastim predelima. Toleriše sušu i može živeti do 300 godina.

Kod nas se Cer javlja u većem broju kserotermnih i mezotermnih šuma, najčešće u zajednici sa sladunom. Čest je i u izdanačkim šumama istočne Srbije.

Krošnja mu je gusta, tamna, širokočunjastog oblika. Pupoljci su dosta sitni sa brojnim sitnim listićima karakterističnim za cer. Listovi su pojedinačni, naizmenično raspoređeni. Oblik im varira i obično su dugi 8-14 cm i široki do 8 cm, sa 7-8 pari režnjeva celog ili nepravilno nazubljenog oboda. Odrastao list je nežno kožast, s lica sjajan, intenzivne zelene boje, s naličja svetliji i blago maljav. Cer lista nešto kasnije od lužnjaka, krajem aprila i tokom maja.

Cvetovi su jednopolni, muški skupljeni u duge rese, a ženski pojedinačni ili u grupama po 2-5, na kratkim drškama. Cveta istovremeno sa listanjem.

Plod je žir, dug oko 4 cm i širok oko 2 cm, pri vrhu nešto spljošten, površine sitno izbrazdane po dužini. Do 1/3 ili 1/2 pokriven je kupulom. Kupula je pokrivena kožastim stipulama (šubarasta)

Upotreba

Drvo cera je tvrdo i teško se cepa. Srednje je elastično. Manje je trajno i kvalitetno od drveta drugih vrsta hrastova, kitnjaka, lužnjaka i sladuna. Tehnička svojstva cerovine su nepovoljna, pa se upotrebljava u manjoj meri za građenje u vodi, u brodogradnji, za železničke pragove, parkete. Međutim, drvo cera se, zbog velike toplotne moći, posebno ceni kao ogrevno drvo.

Od davnina, žir se koristio u ljudskoj i životinjskoj ishrani. Žir i danas koriste u ishrani pobornici prirodne ishrane, a može se koristiti pečen poput pitomog kestena, kao pire, samleven u brašno kao dodatak hlebu ili pržen i mleven kao zamena za kafu.

Agroinfo.rs

Cer drvo: Poreklom iz Evrope i Male Azije