Domaća balkanska koza je tipičan primer primitivnih životinja, slabih produktivnih osobina. Ova rasa je nastala od divljih koza koje su nastanjivale prostor Balkanskog poluostrva.

Balkanska koza predstavlja jedinu autohtonu rasu koza na području Srbije koja se nalazi u programu zaštite i očuvanja animalnih genetičkih resursa. Izuzetno je dobro prilagođena na skromne uslove ishrane, držanja i nege i ta njena robustnost može da se iskoristi kao jedna od važnih funkcionalnih osobina u sveukupnom unapređenju ove rase.

Izgled i karakteristike

Telo domaće balkanske koze je obraslo srednje dugom ili dugom sjajnom dlakom koja ima različite pigmente pa može biti crvena,  smeđe-crvenkasta, šarena, mrka. Glava je srednje duga sa vrlo pokretljivim ušima. Koze su uglavnom rogate, pogotovo one koje žive na višim terenima. Rogovi su tamne pigmentacije, dobre čvrstoće, grubi i bez sjaja. Izrastaju na vrhu čeonih kostiju, savijaju se prema unazad, prvo paralelno, a zatim se razdvajaju, tako da se sa starošću vrhovi udaljavaju, a kod jarčeva se i blago uvrću. 

Težina balkanskih koza je 34-40 kg. Vime im je malo, a kosnostasna tj. plodna je tek sa navršene 2 godine. Jari 1-2 jareta. Rasa je vrlo otporna na niske temperature.

Mlečnost

Ova rasa ima kratku laktaciju koja traje 7-8 meseci. Vime je meko i elastično, ali je slabo razvijeno. Prosečno trajanje laktacije kod domaće balkanske koze kreće se oko 210 dana, a prosečna mlečnost iznosi oko 150 kg, sa izuzetno velikim rasponom variranja (od 80 do 250 kg). Mlečnost balkanske koze je relativno slabije ispoljena u poređenju sa plemenitim, pa čak i sa unapređenim prelaznim rasama. Međutim, u poređenju sa lokalnim, primitivnim rasama koje se gaje u drugim delovima Evrope ili sveta, mlečnost balkanske koze ispoljava se u očekivanim i biološkim okvirima za ovu grupu rasa.

Da bi gajenje balkanske koze i proizvodnja od nje, pre svega, bilo ekonomski održivo i isplativo, neophodno je da se analiziraju proizvodni rezultati iz različitih sistema gajenja kako bi se odredili odgovarajući odgajivački ciljevi i programi za njihovu realizaciju. Držanje balkanske koze najčešće se povezuje sa ekstenzivnim, poluekstenzivnim ili poluintenzivnim sistemom gajenja, a znatno ređe sa intenzivnim.

Plodnost

Balkanska koza u priplod ulazi obično sa 16 do 20 mjeseci. Plodnost varira od 110 do 130 %. Porodna masa jaradi kreće se od 2,5 do 3,0 kg, a u uzrastu od 3 meseca uz prihranu dostižu masu od 15 do 18 kg. Jarad se na tržište  plasiraju sa masom od 18 do 20 kg. 

Agroinfo.rs

Balkanska domaća koza: Autohtona srpska rasa nastala od divljih koza